Afgelopen zaterdag fietste ik vanuit een net gesloten en al donker Artis over de Plantage Middenlaan langs het appartementencomplex De Nieuwe Sint Jacob.
Op deze plek stond in mijn jeugd het bejaardentehuis Sint Jacob met een hoofdgebouw dat uit 1866 stamde. Ik heb daar leuke herinneringen aan. Als kind ging ik al graag en regelmatig naar Artis toe. Een vriendje van het plein waar mijn oma woonde had een gezin abonnement en daarmee kwam ik als zijn “broer” altijd gratis de dierentuin binnen. Standaard gingen wij dan eerst even naar Huize Sint Jacob waar mijn overgrootvader Hendrik (Henk) Spaan woonde. Die zat dan, als hij niet op zijn kamer te vinden was, steevast in de recreatiezaal aan zijn borreltje. Na ons bezoek kreeg ik standaard een briefje van vijf gulden om in de dierentuin te besteden. Omdat dit de vader van mijn oma betrof noemde ik hem “oude" opa, om hem te onderscheiden van de grootvaders. Volgens mijn oma was haar vader een branieschopper toen hij nog voor de Nederlandse Stoomvaart Maatschappij voer als tremmer en later stoker. Hij had uit die tijd (waarin hij Hein genoemd werd) een klein ankertje als tatoeage op zijn arm waar hij zich later voor schaamde. Hartje zomer droeg hij nog lange mouwen. Henk was zeer geliefd bij zijn "zeevrienden". Wanneer er een schip de haven binnenkwam dan kreeg zijn vrouw Beth Kok al de zenuwen; ook wanneer hij er even niet was werden de borrels namelijk voor hem apart gezet bij elk rondje... Zijn favoriete kroegen waren volgens mijn oma de Willem Barentz op de Wittenburgergracht en de Looyer op het Kadijksplein. Ik heb deze overgrootvader mee mogen maken totdat hij overleed toen ik dik 12 jaar was. Hij had die middag tegen een verpleegster gezegd: “zuster ik ga even een dutje doen”, waarop die antwoordde: “wat u gelijk heeft meneer Spaan”. Hij is niet meer wakker geworden. Een mooie dood dus, op 84 jarige leeftijd. Ik vind het een voorrecht dat ik hem heb gekend net zoals de moeder van mijn opa van vaders kant. Veel mensen hebben hun grootouders niet eens of maar kort mogen meemaken. Het oude Sint Jacob is twee jaar na zijn overlijden in 1981 gesloopt om plaats te maken voor een “modern” verpleegtehuis. De in mijn ogen spuuglelijke vervangende nieuwbouw uit 1983 is inmiddels zelf ook alweer gesloopt om plaats te maken voor het huidige moderne appartementencomplex. Met een hoogte van meer dan 20 meter en een lengte van 119 meter vormde het oude Sint Jacob het indrukwekkende hoogtepunt van de Plantage Middenlaan. Het had nooit gesloopt mogen worden en het is tevergeefs voorgedragen als Rijksmonument omdat dit destijds al door velen werd ingezien. Boven de ingang van het zorgcentrum stond een zandstenen beeldengroep uit 1863-1866. Centraal stond Sint Jacob met een oude man en vrouw aan zijn voeten. Hij symboliseert hier Jacob van Brienen, die met een legaat het stichten van het tehuis voor arme katholieke bejaarden mogelijk had gemaakt. Deze beelden zijn in zowel de nieuwbouw van 1983 als bij de meest recentelijke bouw herplaatst. De eerste keer bij de hoofdingang en momenteel staat het voor de middenvleugel met de kapel die inmiddels wel de status van (gemeentelijk) monument heeft verworven.
0 评论
写评论。 |
AuteurEdwin Butter Archieven
April 2024
Categorieën |