Op één van de oudste foto’s in mijn familie archief is mijn oud-betovergrootmoeder Elisabeth Christina Schimmel afgebeeld. Zij is geboren op 30 juni 1850 in Amsterdam. Op 22 september 1869 trouwt zij op 19 jarige leeftijd met Josephus van Breenen. Hij is op dat moment sjouwerman van beroep. In latere akten staat werkman als zijn beroep vermeld. Een heel breed begrip, maar het betrof iemand die in dienst van een ander (zware) arbeid verrichte.
Samen kregen zij 7 kinderen waarvan er 3 niet ouder werden dan 4 jaar. Elisabeth woonde haar hele leven in de destijds zeer arme Lastage. Een oude wijk tussen de Geldersekade en de Oudeschans ten oosten van de middeleeuwse stad. Tegenwoordig staat dit gebied meer bekend als de Nieuwmarktbuurt. Elisabeth heeft er met haar ouders en later met haar eigen gezin op verschillende adressen onder slechte woonomstandigheden gewoond. Eerst in de Vinkenstraat, de Uilenburgerstraat, de Jonkerstraat en uiteindelijk de Ridderstraat. Deze smalle straten waren dicht bebouwd met veel verwaarloosde ondiepe gebouwen. In een ‘Verslag aan den Koning van de bevindingen en handelingen van het Geneeskundig Staatstoezigt in het jaar 1886’ staat iets over de toestand waarin bewoners van deze buurt in krotwoningen leefden. Veelal grote gezinnen in kleine (soms kelder-) woningen die leden onder ziekten zoals tuberculose, vlektyfus en cholera. De leefomstandigheden waren erbarmelijk door de slechte hygiënische omstandigheden. Het ontbrak aan schoon drinkwater en op het riool aangesloten toiletten. Mijn oma (geboren in 1916) heeft haar overgrootmoeder, Elisabeth Christina Schimmel, als klein meisje nog gekend als "Opoe Boven"; een dikke vrouw die haar laatste dagen sleet op een stoel achter het raam op 2 hoog in de Ridderstraat. Zij woonde boven haar dochter Christina. Op 1 december 1925 is Elisabeth bij het vullen van de petroleumkachel in brand geraakt. Vervolgens is zij het trapportaal waar het ontzettend tochtte opgegaan, zodat zij gelijk in lichterlaaie stond. Ze riep “Chrissie”, ”Chrissie!” net op het moment dat haar broers thuiskwamen. Die hebben water over hun moeder gegooid en haar in een deken gerold. In zorgwekkende toestand is zij door de G.G.D. afgevoerd naar het Binnengasthuis. Op 2 december is zij op 75 jarige leeftijd overleden. Dit voorval heeft in verschillende kranten gestaan. In de jaren ’30 werd er in de Lastage uitvoering gegeven aan de Woningwet van 1901 en startte de gemeente Amsterdam er een grootschalige opruiming van de inmiddels onbewoonbaar verklaarde krotwoningen. Bij die operatie is vrijwel alle bebouwing aan de eerder genoemde straten gesloopt. De dwarsstraten werden verbreed om licht, lucht en ruimte in de buurt te brengen. Na de nieuwbouw kwamen de oude straatnamen weer terug onder de toevoeging van “Nieuwe”. Dochter Christina is de aanblik van haar moeder die in lichterlaaie stond nooit meer te boven gekomen en opgenomen in een inrichting in Bloemendaal/ Santpoort waar zij op 15 oktober 1930 overleed.
0 Comments
|
AuteurEdwin Butter Archieven
April 2024
Categorieën |